ქართულ-გერმანული მეგობრობის 200-წლოვანი ისტორია
1817-2017

„Sieht man die altertümliche Hauptstadt Georgiens in ihrem heutigen, halb europäischen Gewande, so empfindet man das Verlangen, manche Überreste ihrer glänzenden Vergangenheit kennen zu lernen.“

Arthur Leist

იოჰან ანტონ გულდენშტედტის ექსპედიცია ჩავიდა ქართლ-კახეთის სამეფოში.

1771-08

სანკტ-პეტერბურგის მეცნიერებათა აკადემიამ ჰაინრიხ იულიუს კლაპროთი მიავლინა ახლად შეერთებული ქართლ-კახეთის სამეფოს გეოგრაფიის და ეთნოგრაფიის შესასწავლად. იგი ვადაზე ადრე გაიწვიეს უკანვე.

1801

მორიც ფონ ენგელჰარდტი და ფრიდრიხ პაროტი ჩამოვიდნენ საქართველოში კავკასიის გეოგრაფიული და ეთნოგრაფიული კვლევისათვის.

1811

ჰალეში დაიბეჭდა ჰაინრიხ იულიუს კლაპროთის წიგნი კავკასიის ისტორიის, გეოგრაფიის, ეთნოგრაფიის, ფლორის და ფაუნისა შესახებ.

1812

შინაგან საქმეთა მინისტრმა კოზოდავლევმა, მიიღო ერმალოვის თხოვნა - ჩამოესახლებინათ თბილისის მახლობლად გერმანელ კოლონისტთა 30 მდე ოჯახი, რომლებიც სხვადასხვა პროდუქტს მიაწვდიდნენ თბილისის მოსახლეობას.

1816-12

პირველნი ამიერკავკასიისკენ დაიძრნენ სოფელ შვაიკჰაიმის მცხოვრებნი, 50 ოჯახის შემადგენლობით.

1817-02

ამიერკავკასიაში გამოსამგზავრებლად ქალაქ ულმში თავი მოიყარა 1400 - მა ოჯახმა (7000-მდე კაცმა), მათ უმრავლესობას ვიურტემბერგელი კოლონისტები შეადგენდნენ.

1817-04

გერმანელი - ვიურტემბერგელი კოლონისტების დიდი ჯგუფი ჩავიდა საქართველოში, სადაც თბილისის ახლოს დააარსეს კოლონია მარიენფელდი.

1817-11

გერმანელი კოლონისტების ახალმა ჯგუფებმა დააარსეს დასახლებები: ნოი-ტიფლისი, ელისავეტტალი, პეტეერსდორფი, ანენფელდი, ჰელენენდორფი და კატარინენფელდი.

1818

მძიმე კლიმატური პირობებისა და ეპიდემიის გამო კატარინენფელდის მოსახლეობის უმეტესობა დაიღუპა.

1818

კოლონისტების მომდევნო ჯგუფმა, ხელახლა, სხვა ადგილას დააარსა დასახლება კატარინენფელდი (ამჟამინდელი ბოლნისი)

1819

მთავარმართებლის ერმოლოვის განკარგულებით, გერმანული კოლონიების სამართავად დაარსდა ,,საქართველოში დასახლებული კოლონისტების სამმართველო დროებითი კანტორა".

1819

რუსეთ-ირანის ომის დროს, ეკატერინენფელდს თავს დაესხნენ სპარსელები და ქურთები. თავდამსხმელებმა მოკლეს 70 და ტყვედ აიყვანეს 140-მდე კაცი.

1826-08-26

ფარმაცევტმა ფლორ შონბერგმა პირველი აფთიაქი გახსნა ტფილისში.

1829

თბილისში გაიხსნა პირველი ლუთერული ეკლესია.

1834

კარლ კოხის ექსპედიცია ჩამოვიდა კავკასიაში ვეგეტაციის აღწერისათვის

1836

თბილისში ჩამოვიდა მექანიკოს-ჰიდროლოგი მერკელი, რომელმაც წყლის მომწოდებელი მანქანა მოაწყო კუკიისა და ალექსანდერსდორფის კოლონიების მიწების მოსარწყავად.

1837

გერმანიიდან და რუსეთიდან გადმონაცვლებულმა კოლონისტების ოცმა ოჯახმა, აბასთუმანთან დააარსა დასახლება ფროიდეტალი.

1842

თბილისის კოლონიასთან ფრანც შულცმა სანთლის და საპნის საამქრო მოაწყო.

1843

ამქარს ქმნიან გერმანელი მეჩექმეები, ადგენენ საკუთარ წესდებას და მამასახლისად ირჩევენ კარლ ბემლერს.

1846

გამოქვეყნდა ფრიდრიხ ფონ ბოდენშტედტის წიგნი "კავკასიის ხალხები და მათი ბრძოლა თავისუფლებისათვის.

1848

ტფილისში, გერმანელმა კოლონისტმა მადერსმა პირველი ლუდსახარში მოაწყო.

1850

სტავროპოლის მახლობლად მდებარე იოჰანესდორფიდან ლოჭინში ჩამოასახლეს გერმანელ კოლონისტთა 9 ოჯახი, ისინი ვერ შეეგუენ აქაურ ჰავას და 1854 წელს უკან გაბრუნდნენ.

1850

კოლონისტმა ზალცმანმა თამბაქოს დამამზადებელი სახელოსნო გახსნა

1850

პრუსიელმა კალაინმა დაიწყო ლიქიორისა და სხვა სპირტიანი სასმელების წარმოება. მოგვიანებით წარმოება გაფართოვდა.

1854

კოლონისტმა გეორგ ზაიცერმა თიხის ჭურჭლის სახელოსნო გახსნა. მან კავკასიის სოფლის მეურნეობის საზოგადოების თხოვნით, გამოფენისთვის დაამზადა 8 ცალი სხვადასხვა ფერის თიხის ჭურჭელი, რომელმაც დიდი მოწონება დაიმსახურა.

1854

კოლონია ელიზავეტალის 38 უნადელო ოჯახს გამოუყვეს მიწის ნაკვეთი ჭოჭიანი-წალკის მახლობლად, სადაც შეიქმნა კოლონია ალექსანდერსჰილფი.

1857

კომპანია siemens & halske-მ დაიწყო სატელეგრაფო ხაზის გაყვანა. სამუშაოებს ხელმძღვანელობდა ვალტერ სიმენსი.

1858

არნოლდ მორიტცი ჩამოვიდა ტფილისში, გეოფიზიკური ინსტიტუტის დასაარსებლად.

1860

თბილისში დაარსდა ერნესტ ზომერის მექანიკური სახელოსნო, რომელიც ლითონის სხვადსხვა ნაკეთობებს აწვდიდა, როგორც თბილისს, ისე მთელ ამიერკავკასიას.

1860

თბილისში მოწყობილ გამოფენაზე ეკატერინენფელდელი ფრ. ცეიზერი ოქროს მედლით დააჯილდოვეს გაუმჯობესებული გუთნის წარმოდგენისთვის.

1861

ბორჩალოში დასახლდა ბარონი ფონ კუტცშენბახი, რომელმაც შვეიცარიული ყველის წარმოების ტექნოლოგია დანერგა საკუთარ მეურნეობაში.

1863

იაკობ ვეტცელმა ტფილისში ლუდსახარში ქარხანა გახსნა.

1865

თბილისში მოწყობილ მეცხოველეობის გამოფენაზე სპეციალური ჯილდო მიიღო მარიენფელდის კოლონისტის იაკობ ბროზეს მიერ წარმოდგენილმა ჩალისფერმა ცხენმა.

1869

გაიხსნა კავკასიის მუზეუმი. მისი ორგანიზატორები და მთავარი თანამშრომლები იყვნენ გუსტავ რადე და ადოლფ ბერგე. არქიტექტორი - ალბერტ ზალცმანი.

1870

მეფის რეჟიმმა გერმანელ კოლონისტებს ჩამოართვა განსაკუთღებული უფლებები და პრივილეგიები და სტატუსით იმპერიის მოქალაქეებს გაუთანაბრა.

1871

ტფილისში დასახლდა კარლ ფონ ჰანი, რომელმაც მასწავლებლობა დაიწყო გიმნაზიაში. ამ დროიდან მუშაობდა კავკასიოლოგიურ კვლევებზე.

1872

გერმანელმა კოლონისტებმა მრავალგზის შემცირებისა და განვადების შემდეგ გადაიხადეს სახაზინო ვალი და იურიდიულად გაუთანაბრდნენ მესაკუთრე გლეხებს.

1874

კომპანია Krupp-მა ჭიათურაში დაიწყო მანგანუმის მოპოვება და ექსპორტი.

1879

ფარმაცევტმა ზემელმა დააარსა მინერალური წყლების საწარმო, სადაც სხვადასხვა სახის მინერალური წყალი: ვიში, უნგრული,კარლსბადი, ემსი და სხვ. მზადდებოდა. ზემელმა მოაწყო ხელოვნური ყინულის წარმოებაც.

1881

გერმანიაში, ბაქოდან ნავთობპროდუქტების შემოზიდვის გასაადვილებლად, ბერლინში დაარსდა სააქციო საზოგადოება - ,,Deutsch-Russische Nafta-Import-Gesellschaft".

1883

რუსეთიდან სოხუმის მახლობლად გადმოასახლეს გერმანელი კოლონისტები, რომლებმაც შექმნეს 2 კოლონია: ნაიდორფი და გნადენბერგი - პირველი 53, ხოლო მეორე - 26 მცხოვრებით.

1884

მწერალი არტურ ლაისტი დასახლდა ტფილისში.

1892

ტფილისში დასახლდა ლინგვისტი -ადოლფ დირი. იგი მრავალი წელი იკვლევდა კავკასიის ეთნოგრაფიას. აგროვებდა სამუზეუმო ექსპონანტებს.

1902

ტფილისში დაარსდა გერმანულენოვანი გაზეთი - Kaukasische Post. პირველი რედაქციის წევრები იყვნენ: არტურ ლაისტი, ალექსანდრე ფუფაევი, ერიკ ბერნშტეინი და კურტ ფონ კუტცშენბახი.

1906

გამდიდრებულმა კოლონისტებმა ფორერებმა რუსეთის შიდა გუბერნიებსა და ციმბირში გაიტანეს 450 000 ვედრო ღვინო

1910

გერმანიის კონსულად თბილისში დაინიშნა გრაფი ფრიდრიხ ვერნერ ფონ დერ შულენბურგი.

1911-04

ტფილისში ჩამოვიდა მაქს ტილკე, რომელიც ნაციონალურ კოსტიუმებს იკვლევდა მისი ენციკლოპედიისათვის.

1912

მხატვარი რიხარდ ზომერი დასახლდა ტფილისში.

1912

რუსეთის იმპერიასა და გერმანიის იმპერიას შორის ომის გამოცხადების შემდეგ ტფილისში დაიხურა გაზეთი Kaukasische Post.

1914-08

პირველი მსოფლიო ომის დაწყების შემდეგ შეიცვალა ამიერკავკასიის კოლონიების გერმანული სახელწოდებები. მაგ: 1.ალექსანდერსდორფი - ალექსანდროვსკოე, 2.პეტერსდორფი - პეტროვსკოე, 3 . მარიენფელდი - მარინო, 4. ფრაიდენტალი - ვესიოლოე, 5. - ელიზავეტალი - ასურეთი , 6. ეკატერინენფელდ

1914-10

ეკატერინენფლდელ კოლონისტებს ჩამოართვეს 27 სანადირო თოფი, 135 ,,ბერდანის" ტიპის საბრძოლო შაშხანა და ვაზნები მნიშვნელოვანი რაოდენობით.

1915-01-12

მეფის მთავრობამ გამოსცა სპეციალური კანონი გერმანული წარმოშობის პირთა მიწათმფლობელობის ლიკვიდაციის შესახებ. ეს კანონი ვრცელდებოდა მხოლოდ დასავლეთ საზღვრებთან მდებარე რაიონებზე და არა ამიერკავკასიასა და ვოლგისპირეთში მდებარე გერმანულ კოლონიებზე.

1915-02-02

დაიწყო ამიერკავკასიაში გერმანელთა მიწათმფობელობის ლიკვიდაცია, შეადგინეს ამიერკავკასიის გერმანელ კოლონისტთა გასასხვისებელი მიწების პირველი სია.

1916

გერმანიის სასარგებლოდ ფართო აგიტაციის წარმოებისთვის, სამსახურიდან გაათავისუფლეს და პასუხისგებაში მისცეს ასურეთში მომუშავე ,,სახალხო მწერალი" რუდოლფ დირკო.

1916-01

კვლავ განახლდა გაზეთ Kaukasische Post-ის გამოცემა.

1918

საქართველოს რესპუბლიკის დიპლმატიური დელეგაცია ჩავიდა გერმანიაში.

1918-06

გერმანიის სამხედრო-დიპლომატიური მისიის მეთაური ფრიდრიხ კრეს ფონ კრესენშტეინი ბაიერნის ეგერთა სარეზერვო ბატალიონის თანხლებით ჩამოვიდა ფოთში.

1918-06-08

გერმანიის არმიის ბავარიული დივიზია საქართველოში შევიდა. მისი ნაწილები განთავსდა თბილისსა და სხვა სტრატეგიულ პუნქტებში.

1918-09

გემით ,,ვარნა" ფოთიდან გაემგზავრნენ გერმანიის ჯარის უკანასკნელი ნაწილები.

1918-12-25

გერმანული არმიის სამხედრო ლაზარეთი, ჯარების ევაკუაციის შემდეგ გადაკეთდა სამოქალაქო საავადმყოფოდ, დოქტორ მერცვაილერის ხელმძღვანელობით.

1919-01-07

გერმანიის დელეგაციამ სრული შემადგენლობით დატოვა თბილისი და ფოთის გავლით გაემართა გერმანიისკენ.

1919-01-07

ამიერკავკასიის გერმანულმა კოლონიებმა და ლუთერანულმა ეკლესიამ დიდი ზარ-ზეიმით აღნიშნეს ამიერკავკასიაში გერმანელი კოლონისტების ჩამოსახლების და ლუთერანული სამრევლოს შექმნის 100 წლისთავი.

1919-06

გერმანიამ იურიდიულად ცნო საქართველოს დამოუკიდებლობა.

1920-09-24

საქართველოში გერმანიის ელჩად დაინიშნა ულრიხ რაუშერი.

1920-12

თბილისს ესტუმრა გერმანელ კომუნისტ მუშათა დელეგაცია.

1925

მხატვარ რიხარდ ზომერს, საქართველოს სსრ შინსახკომის სამეულმა (ე.წ. "ტროიკა") დახვრეტა მიუსაჯა.

1937-12-31

დაიწყო საქართველოს სსრ მოქალაქე გერმანელების მასობრივი დეპორტაცია.

1941-10-08

მიუნხენიდან მაუწყებლობა დაიწყო რადიო "ევროპის გათავისუფლების" (რადიო თავისუფლება) ქართულმა რედაქციამ.

1953-03-03

ჰაინრიხ ბიოლი ესტუმრა თბილისს.

1966
თემატური თეგები
საქართველოს სსრ-ს მოქალაქე გერმანელების მასობრივი დეპორტაცია - 1941 წელი

ქართულ-გერმანული ლიტერატურული ურთიერთობები

ქართულ-გერმანული დიპლომატიური ურთიერთობები

გერმანელი კოლონისტები საქართველოში

არქივის შესახებ

2017 წელი გერმანიასა და საქართველოში ერთობლივად აღინიშნება, როგორ გერმანულ-ქართული ურთიერთობების მრგვალი საიუბილეო თარიღი:

200 წლის წინ, 1817 წელს საქართველოში პირველი გერმანელი კოლონისტების ჩამოვიდნენ, ხოლო 2017 წელს კი საქართველოსა და გერმანიას შორის დიპლომატიური ურთიერთობების დამყარების 25 წლისთავი სრულდება (2017 წლის აპრილი), რაც ასევე იყო გერმანიასა და საქართველოს შორის განვითარების სფეროში თანამშრომლობის დასაწყისიც.

ქართულ-გერმანული არქივის პლატფორმაც, სწორედ ამ ხანგრძლივი ურთიერთობების დოკუმენტური, ისტორიული წყაროების სისტემატიზაციის, დაცვისა და პოპულარიზაციის მიზნით შეიქმნა, რომელიც მუდმივად განახლებადი და ღია სივრცე გახდება ორთავე საზოგადოებიდან და სხვა ნებისმიერი დაინტერესებული პირის, ჯგუფისა თუ ინსტიტუციებისათვის.

ბლოგი
თბილისის გერმანული საავადმყოფო (1918-1929)
2023-06-19
გახსენება, როგორც მისია - ბერლინური გაკვეთილები
2019-09-08
სტატისტიკა
  • ფოტო
    (1905)
  • დოკუმენტი
    (379)
  • ვიდეო
    (10)
  • აუდიო
    (6)
  • არტეფაქტი
    (3)