1914 წელს, პირველი მსოფლიო ომის დაწყებისთანავე ,,ქართველ სეპარატისტთა ჟენევის ჯგუფი“ ახალი წევრებით შეივსო და მას ,,საქართველოს დამოუკიდებლობის კომიტეტი“ ეწოდა.

კომიტეტის თავმჯდომარე პეტრე სურგულაძე იყო - წევრი საქართველოში 1909-1910 წლებში მოქმედი დამოუკიდებლობის ჯგუფისა, რომლის წევრებიც იყვნენ: იაკობ გოგებაშვილი, ფილიპე გოგიჩაიშვილი, სიმონ ყიფიანი, ალექსანდრე ყიფშიძე, მიხაკო წერეთელი. გიორგი გვაზავა, ვალერიან გუნია, ნიკო ლორთქიფანიძე... მათ ჰქონდათ ბეჭდური ორგანო ,,ერი“. ჯგუფის მთავარი მიზანი იყო პოლიტიკური იდეალის განხორცილებისთვის მოქმედების დაწყება და საქართველოს მიწა-წყლის დაცვა, რომელსაც უცხოელები ეპატრონებოდნენ მამულთა სყიდვით.

დამოუკიდებლობის კომიტეტის წევრები: პეტრე სურგულაძე, ლეო კერესელიძე, გიორგი კერესელიძე, ნესტორ მაღალაშვილი.

,,დამოუკიდებლობის კომიტეტის“ უპირველესი ამოცანა იყო ქართული ლეგიონის დაარსება ოსმალეთში. სამოქმედო ადგილად შეირჩა ჭანეთი (ლაზისტანი) - ვიწე, სადაც მრავლად ცხოვრობდნენ ქართველი მაჰმადიანები. ისინი სისხლხორცეულად იყვნენ დაინტერესებული სამშობლოს მომავლით.

ლეგიონის შექმნა ლეო კერესელიძეს დაევალა. გერმანელთა მხრიდან ქართველებს დახმარებას უწევდნენ არმიის ოფიცერი, სამხედრო ატაშე - კიშკე, და ლოის მოზელი - პოლიტიკური ატაშე ქართულ კომიტეტთან.

ლეო კერესელიძე

მიხაკო წერეთელს დაევალა გერმანიასა და ავსტრიაში ბანაკების დათვალიერება და ქართველი ტყვეების გამოცალკევება რუსის ჯარის საერთო ტყვეებიდან.

,,ქართველებო! შესაძლებელია გაწუხებთ ფიცი, რომელიც რუსეთის იმპერატორს მიეცით, მაგრამ თვით რუსი იმპერატორები არიან ფიცის გამტეხნი, საქართველოსთან 1783 წლის ტრაქტატის დამრღვევნი და მისი პოლიტიკური სახელმწიფოს წამშლელნი... გაუმარჯოს თავისუფალ, დამოუკიდებელ საქართველოს! გაუმარჯოს ქართულ სახელმწიფოს! დაე, თითოეული ქართველი იქცეს გმირად ამ ბრძოლაში. სჯობს ტყვეობაში სამარცხვინო სიცოცხლეს ამჯობინოთ მშობლიურ ველებზე სიკვდილი!“ - ასეთი მოწოდება გავრცელდა ტყვეთა ბანაკებში.

ქართველი ტყვეები გერმანულ ბანაკში - ეგერში (უნგრეთი). საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა, ეროვნული ფოტომატიანე. ლუარსაბ ტოგონიძის კოლექცია.

გიორგი კერესელიძეს დაევალა ტყვეებისათვის დაარსებული ,,ქართული გაზეთის“ (1916-1918) რედაქტირება. მანამდე კომიტეტი გამოსცემდა ხელნაწერ გაზეთს ,,კავკასიას“, რომელსაც ჯერ მიხაკო წერეთელი, შემდეგ გიორგი კერესელიძე რედაქტორობდნენ. უფრო ადრე კი. 1913-1914 წწ., ჟენევის ქართველ სეპარატისტთა ჯგუფს, შემდგომში კომიტეტს, ჰქონდა ბეჭდვითი ორგანო ,,თავისუფალი საქართველო“ - გამავრცელებელი დამოუკიდებლობის იდეისა როგორც უცხოეთში მყოფ ქართველთა შორის, ასევე საქართველოში.

კომიტეტის ქართული გამოცემები - გაზეთები. თსუ ქართული ემიგრაციის მუზეუმი. გურამ შარაძის კოლექცია.

,,დამოუკიდებლობის კომიტეტის“ სურვილი იყო ქართულ ლეგიონს მონაწილეობა მიეღო რუსეთის წინააღმდეგ სამხედრო მოქმედებებში. ოსმალებს მალე აღარ მოეწონათ ლეგიონის შექმნის იდეა, მათ აშინებდათ საკუთარ წიაღშივე გაწვრთნილი სამხედრო ძალის შექმნა, რომელიც სამუსლიმანო საქართველოს შემოერთებაში შეუშლიდათ ხელს. ქართულმა ლეგიონმა მძიმე ბრძოლებში ისახელა თავი. ფონ ვანგენჰაიმი მოხსენებით ბარათში აღნიშნავდა მათ მამაცობას.

ქართული ლეგიონი ოსმალეთში. ცენტრში - ლეო კერესელიძე. საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა, ეროვნული ფოტომატიანე. მზაღო ცაგურიშვილი–ჯაფარიძის კოლექცია.

1914 წლის 24 სექტემბერს მიხაკო წერეთელმა და გიორგი მაჩაბელმა გერმანიის საგარეო საქმეთა სამინისტროს დასამტკიცებლად წარუდგინეს დამოუკიდებლობის კომიტეტის გეგმა ,,რუსეთისაგან ამიერკავკასიის ჩამოცილებისა და შემდგომი პოლიტიკური მოწყობის შესახებ“.

1914 წლის შემოდგომაზე სტამბოლში თითქმის სრული შემადგენლობით შეიკრიბა ,,საქართველოს დამოუკიდებლობის კომიტეტი“. გაიმართა მოლაპარაკებები ოსმალეთის მთავრობასთან. მონაწილეობდნენ: ლეო კერესელიძე, ოსმალთა მხრიდან ასკერ-ბეი და ისმაილ ჯამბულათ-ბეი, გერმანელების მხრივ გერმანიის ელჩი ოსმალეთში - ბარონი ფონ ვანგენჰაიმი. მიზანი იყო ეცნოთ საქართველო არსებულ (1914 წელს) საზღვრებში.

გერმანიის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ კომიტეტთან პოლიტიკურ კომისრად დანიშნა გრაფი ფონ შულენბურგი, რომელიც ბოლომდე ერთგულად მსახურობდა ქართველთა გვერდით. მოგვიანებით მან ლეგიონის უფროსის თანამდებობაზე ლეო კერესელიძე შეცვალა, თურქებთან ლეგიონის საკითხის დარეგულირების მიზნით. გერმანელები დასაყრდენ ძალად საქართველოსა და მთლიანად ამიერკავკასიაში ქართულ კომიტეტსა და ლეგიონს მიიჩნევდნენ.

ქართული ლეგიონის წინაშე დამსახურებისა და საქართველოს დამოუკიდებლობისათვის ბრძოლაში შეტანილი წვლილისათვის ,,დამოუკიდებლობის კომიტეტმა“ 1916 წელს დააწესა თამარ მეფის ორდენი .

ქართველთაგან ამ ღირსეული ორდენით დაჯიდოებულნი იყვნენ: დავით ვაჩნაძე, ლეო კერესელიძე, მემედ აბაშიძე, აკაკი ჩხენკელი, ნიკო ხორავა, ყადირ ბეგ შერვაშიძე... გერმანელთა მხრიდან: ვოლდემარ ჰოჰენცოლერნი, გრაფი ფონ დერ შულენბურგი, ოტტო ფონ ლოსსო, პაულ ფონ ჰინდენბურგი ...

1914 წელს გიორგი მაჩაბელი პირველად, ფარულად შემოვიდა საქართველოში. შეხვედრა შედგა ქუთაისში საქართველოს პოლიტიკური პარტიების წარმომადგენლებთან: ეროვნული პარტია - რევაზ გაბაშვილი, შალვა ამირეჯიბი, სოციალისტ-ფედერალისტური პარტია - სამსონ ფირცხალავა, გრიგოლ რცხილაძე, სოციალ-დემოკრატიული პარტია - ნოე ჟორდანია, ევგენი გეგეჭკორი.

1914 წელს, თბილისში მაჩაბლის ვიზიტის შემდეგ, რევაზ გაბაშვილს, დავით ვაჩნაძესა და სპირიდონ კედიას დაუარსებიათ ,,საქართველოს განმათავისუფლებელი კომიტეტის ფილიალი“. უპირველესი მიზანი საზღვარგარეთის კომიტეტთან უწყვეტი კავშირის დამყარება იყო. მსგავსი ორგანიზაცია მოუწყვიათ პეტროგრადშიც, რომლის ხელმძღვანელი გიორგის უმცროსი ძმა ნიკო მაჩაბელი გამხდარა. პეტერბურგის, თბილისისა და ქუთაისის კომიტეტებს უწყვეტი კავშირი ჰქონდათ ,,დამოუკიდებლობის კომიტეტთან“.

წყალქვეშა ნავმა ,,U-38“ 1916 წლის 29 ივნისს ანაკლიის ნაპირთან გადმოსვა გიორგი მაჩაბელი ორ ქართველთან, აზერბაიჯანელ სელიმ-ბეი ბებუთოვთან და ჩეჩენ გაზავატთან ერთად.

გადაწყდა ურთიერთობია გაღრმავება "თათრებთან" და ჩრდილო კავკასიელებთან. მოგზაურობა ხანგრძლივი და ხიფათით აღსავსე იყო. გიორგი მაჩაბელმა იაპონია-ამერიკის გზით რამდენიმე თვის შემდეგ ჩააღწია ევროპაში.

,,გულის ამაჩუყებელი იყო, როდესაც ჭაღარა ინგუშები და ჩეჩნები ცრემლიანი თვალებით ჩემთან თავისუფალი კავკასიის შესაძლებლობაზე საუბრობდნენ“. წერდა გიორგი მაჩაბელი

1916 წ დეკემბერში ,,დამოუკიდებლობის კომიტეტმა“ მოითხოვა ლეგიონის გადაყვანა გერმანია-რუსეთის ფრონტზე ევროპაში. 1917 წლის მარტში ლეგიონი 120 კაცის შემადგენლობით რუმინეთში გადაიყვანეს (მოგვიანებით, ეს ნაშთი ლეგიონისა თავისი ფორმით და ლეო კერესელიძის მეთაურობით მარშით შევიდა დამოუკიდებელი საქართველოს დედაქალაქში).

ქართული ლეგიონი ოსმალეთში გერმანელ ოფიცერთან ერთად. ცენტრში - ლეო კერესელიძე. საქართველოს ეროვნული არქივი.

1916 წელს, ლოზანაში, ერთა კავშირის კონგრესზე მიხაკო წერეთლის გამოსვლამ განსაკუთრებული შთაბეჭდილება მოახდინა. მისი მოხსენება დასაბუთებული იყო თვით რუსული წყაროების მიხედვით - რუსეთის მიერ საქართველოს მიმართ ჩადენილი დანაშაულებანი ვახტანგ VI-დან დაწყებული უკანასკნელ დღემდე რუსეთის ბატონობისა საქართველოში.

1917 წელს, სტოკჰოლმში, სოციალისტური ინტერნაციონალის კონგრესზე მიხაკო წერეთელმა სოციალისტების დელეგაციას მემორანდუმი წარუდგინა: ,,რადგანაც ქართველ სოციალ-დემოკრატებსა და ფედერალისტებს არ შეუძლიათ წარმომადგენლების გამოგზავნა, ამიტომ მე, ქართველმა ნაციონალისტმა დავწერე ეს მოხსენება ქართული საკითხის შესახებ“ - განუცხადა მიხაკო წერეთელმა სოციალისტ დელეგატს კამილ ჰიუსმანსს.

1917 წელს წყალქვეშა ნავით ,,UB-42“ ,,დამოუკიდებლობის კომიტეტმა“ ზედიზედ რამდენიმე ექსპედიცია განახორციელა მიხაკო წერეთლისა და მელიტონ ქარცივაძის შემდეგ, 10 ნოემბერს საქართველოსკენ გამოემგზავრნენ პეტრე სურგულაძე და კიდევ ოთხი ქართველი. მათ 470 მაუზერი, ტყვია-წამალი, 100 ხელყუმბარა და 730 ათასი მანეთი მოჰქონდათ თან. ოპერაცია მარცხით დასრულდა. ჭურიასთან ნაპირზე გადმოსული ორი გერმანელი და ორი ქართველი რუსებს ჩაუვარდნენ ტყვედ.

პეტრე სურგულაძე და კათოლიკე ბერი შალვა ვარდიძე იარაღითა და ფულით უკან დაბრუნდნენ სტამბოლში.

აკაკი ჩხენკელმა ჭურიაში დატყვევებულთა გასათავისუფლებლად ბათუმის ციხეში აჯანყება მოაწყო და ისინი სიკვდილით დასჯას გადაარჩინა.

1917 წლის 3 ოქტომბერს მიხაკო წერეთელი, ოსმან-ბეი (მელიტონ ქარცივაძე) და კიდევ სამი ქართველი, რომელთაც თან დიდძალი იარაღი და ფული მოჰქონდათ, წყალქვეშა ნავით ,,UB-42“ საქართველოსკენ გამოემგზავრნენ. 8 ოქტომბერს იარაღი მშვიდობიანად გადაიტანეს ნაპირზე და თავი ჯერ ოხარკალიაში ნიკო ხორავასთან, ხოლო შემდეგ ნოსირში კოკი დადიანთან შეაფარეს.

1917 წლის 5 ნოემბერს შედგა საიდუმლო კრება თბილისში, დათა ვაჩნაძის ბინაზე. მიხაკო წერეთელსა და მელიტონ ქარცივაძეს ფარულად შეხვდნენ იოსებ გედევანიშვილი (სოციალისტ-ფედერალისტი), ნოე ჟორდანია და ევგენი გეგეჭკორი.

სწორედ ამ ისტორიულ კრებაზე გადაწყდა საქართველოს დამოუკიდებლობის გამოცხადება, როდესაც ამისათვის შესაფერისი დრო დადგებოდა.

ბლოგი მომზადებულია თსუ ქართული ემიგრაციის მუზეუმისა და ქართულ-გერმანული არქივის თანამშრომლობის ფარგლებში. გამოყენებული მასალები დაცულია თსუ ქართული ემიგრაციის მუზეუმში.

ამ მასალებზე დაყრდნობით, 2014 წლის 26 მაისს ჩატარდა თსუ ქართული ემიგრაციის მუზეუმისა და ჰუმანიტარულ მეცნიერებათა ფაკულტეტის ხელოვნებათმცოდნეობის მიმართულების მაგისტრანტთა ერთობლივი გამოფენა - „...ახალთ საიმედოდ!“. პროექტის ავტორი - თამარ კობახიძე. მონაწილეობდნენ: თიკა ყიფიანი და მარიამ გოჩელაშვილი.