1919 წლის 12 მარტს, თბილისში საყოველთაო და თავისუფალი არჩევნებით დაკომპლექტებული საქართველოს დამფუძნებელი კრება გაიხსნა. კრებამ ერთხმად დაამტკიცა 1918 წლის 26 მაისის საქართველოს დამოუკიდებლობის დეკლარაცია. კრების დეპუტატთა ხელმოწერებში ერთ უცნაურ გვარ-სახელს შენიშნავთ - Paul Bühl (პაულ ბილ).

საბჭოთა პერიოდში ისტორიის ფალსიფიკაციის და კოლექტიური მეხსიერების პერიოდული წმენდის შემდეგ, საზოგადოებამ თითქმის მთლიანად დაივიწყა საქართველოს პირველი რესპუბლიკის პოლიტიკური ელიტა და თავისთავად, გერმანელი "დამფუძნებელი მამაც". "საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორიამ" მხოლოდ რამდენიმეწლიანი კვლევის შემდეგ შეძლო თითოეულზე საბაზისო ბიოგრაფიული მასალების შეგროვება და ვინაობის გამორკვევა. თუმცა საბჭოთა ტერორის მარტივი სტატისტიკის - დეპუტატების დიდი ნაწილის ფიზიკურად განადგურებისა და მათი მოღვაწეობის კვალის მეთოდურად წაშლის გამო და ასევე საქართველოს საარქივო სივრცის პრობლემების დამსახურებითაც, მათზე კვლავ ბევრი თეთრი ლაქაა შესავსები.

დამფუძნებელი კრების ორი გერმანელი დეპუტატიდან ერთ-ერთის - პაულ ბიულის შესახებ ცნობების მოძიებაც, საკმაოდ რთული აღმოჩნდა, კავკასიასა და საქართველოში მცხოვრები გერმანელების ტრაგიკული ბედის გამო. ამ ეტაპისთვის მასზე, მხოლოდ მშრალი, ფრაგმენტული ინფორმაცია გვაქვს:

პავლე (პაულ) იაკობის ძე ბიული დაიბადა 1878 წელს ტფილისის გუბერნიის, ტფილისის მაზრის დაბა ელისავეტტალში (ამჟამინდელი ასურეთი), კოლონისტი ხელოსნის ოჯახში.

მიიღო უმაღლესი განათლება: სწავლობდა ბესარაბიის გუბერნიის სარატოვ-ვერნერის სასწავლებელში, რომელიც სპეციალურად გერმანული კოლონიებისთვის ამზადებდა სკოლის მასწავლებლებს.

1897 წლიდან მუშაობდა ელისავეტტალის გერმანულ სკოლაში სახალხო მასწავლებლად.

პირველი მსოფლიო ომის დაწყების შემდეგ, მეფის ხელისუფლების მიერ კავკასიის გერმანელი კოლონისტების მოქმედებაზე გაძლიერებული დაკვირვების ღონისძიებების ფარგლებში, 1915 წლის 22 სექტემბერს (ძველი სტილით) ჟანდარმერიამ გაჩხრიკა ელისავეტტალის კოლონისტ-მანუფაქტურისტთა სასოფლო-სამეურნეო საზოგადოებრივი მაღაზია “Доверие” და მისი ხელმძღვანელები, მათ შორის პაულ ბიულიც; ჟანდარმერიის ეჭვით, მაღაზიის შემოსავლის ნაწილი გერმანული არმიის სასარგებლოდ იგზავნებოდა; თუმცა ჩხრეკა უშედეგოდ დასრულდა.

გაურკვეველია, როდის - სტუდენტობისას, თუ პედაგოგიური პრაქტიკის დროს გახდა იგი პოლიტიკურად აქტიური. 1917 წლიდან კი, პაულ ბიული უკვე რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის "მენშევიკების ფრაქციის" წევრად გვევლინება, ხოლო მალევე დამოუკიდებელ, საქართველოს სოციალ-დემოკრატიულ მუშათა პარტიის რიგებში აგრძელებს მუშაობას.

1918 წელს, როდესაც ოსმალეთის იმპერიის ჯარები ამიერკავკასიას უტევდნენ და მისი დიდი ნაწილის ოკუპირებას ცდილობდნენ, საქართველოს დამოუკიდებლობის გამოცხადების შემდეგ, ახალი რესპუბლიკის მთავარი საგარეო მოკავშირე და მფარველი გერმანიის იმპერია გახდა. 1918 წლისათვის, ოსმალეთის შეტევის შეჩერების მიუხედავად, საქართველოს სამხრეთ მაზრებში მაინც გრძელდებოდა ანარქია და შეიარაღებული რაზმების თარეში. ამ დროისთვის, ელისავეტტალში, პავლე ბიულის სახლში იყო განთავსებული საქართველოში მყოფი გერმანული ჯარების ერთ-ერთი რაზმის შტაბი, რომელიც ქართული არმიისა და სახალხო გვარდიის ნაწილებთან ერთად ცდილობდა უწესრიგობების აღკვეთას ბორჩალოს მაზრაში.

1918 წლიდან პავლე ბიული აქტიურად მუშაობდა საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ხელისუფლების განმტკიცებისთვის გერმანელ კოლონისტთა შორის და ბორჩალოს მაზრაში. იგი ამ დროიდან წარმოადგენდა კავკასიის გერმანელი კოლონისტების ერთ-ერთ მთავარ "პოლიტიკურ ხმას".

1919 წლის 12 მარტიდან, პავლე ბიული არჩეული იყო საქართველოს რესპუბლიკის დამფუძნებელი კრების წევრად საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის სიით. იყო აგრარული, სახალხო განათლებისა და საბიბლიოთეკო კომისიების წევრი.

1921 წელს, საბჭოთა რუსეთის მიერ საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ოკუპირების დროს, მონაწილეობდა წითელი არმიის წინააღმდეგ საბრძოლო მოქმედებებში; ოკუპაციის შემდეგ კი დარჩა საქართველოში და ჩაბმული იყო წინააღმდეგობის მოძრაობაში, რის გამოც საქართველოს სსრ საგანგებო კომისიამ (ჩეკა) 1923-1924 წლებში პავლე ბიული ანტისაბჭოთა აგიტაციის ბრალდებით დააპატიმრა.

გათავისუფლების შემდეგ ცხოვრობდა და მუშაობდა ასურეთში.

1937-1938 წლების დიდი საბჭოთა ტერორის დროს პენსიონერი პავლე ბიული კვლავ დააპატიმრეს, სტანდარტული - ანტისაბჭოთა აგიტაცია-პროპაგანდისა და “მავნებლობის” ბრალდებით. ტერორის მანქანისათვის მისი რესპუბლიკის პერიოდის მოღვაწეობის მოკლე აღწერაც კი საკმარისი საბაბი იყო სასტიკი გადაწყვეტილების განსაზღვრისათვის.

საქართველოს სსრ შინსახკომთან არსებულმა განსაკუთრებულმა სამეულის (ე.წ. “ტროიკა”) მდივანმა - ალექსანდრე მოროზოვმა 1938 წლის 20 აპრილს გაწაფული ხელით ჩაინიშნა განაჩენი - დახვრეტა.

პავლე ბიული დახვრიტეს იმავე ღამით.

1941 წლის ნოემბერში, საქართველოდან გერმანელი მოქალაქეების მასობრივი დეპორტაცია დაიწყო. ელისავეტალიდან, პავლე ბიულის მრავალრიცხოვანი ოჯახის წევრებიც შუა აზიაში გადაასახლეს, რის შემდეგაც მათი კვალი დაიკარგა.

2016 წელს, "საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორიის" მიერ გამოცემულ - საქართველოს დამფუძნებელი კრების მემორიალურ ალბომში, პაულ ბიულის ბიოგრაფიასთან ცარიელი ჩარჩოა დაბეჭდილი. ვინ იცის, ელისავეტტალის ყოფა-ცხოვრების ამსახველი ძველი ფოტოებიდან, იქნებ პირველი რესპუბლიკის გერმანელი "დამფუძნებელი მამაც" გვიყურებდეს?!

წყაროები:

საქართველოს ეროვნული არქივი, ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი #1836, ანაწერი #1, საქმე #108; საქმე #109; ფონდი #1833, ანაწერი #1, საქმე #155; საქმე #157; საქმე #187; საქმე #1382; ფონდი #153, ანაწერი #1, საქმე #2923.

საქართველოს შსს აკადემიის არქივი. 1-ლი განყოფილება (ყოფილი სახელმწიფო უშიშროების კომიტეტის არქივი), ფონდი #8 - საქართველოს სსრ შინსახკომთან არსებული განსაკუთრებული სამეულის (ე.წ. “ტროიკის”) სხდომის ოქმები.